tırmanıs ipleri

İPLER

*

İp, diğer malzemelerden farklı, hatta bir semboldür. Tırmanışı ve diğer ekip üyesine bağımlılığı yani bir ekip çalışmasını sembolize eder. Sizin tereddüt ettiğiniz yerleri aşmanızı, beklenmeyen bir olay karşısında mesela ayağınızın kayması, bastığınız veya tuttuğunuz taşın oynaması, kar köprülerinin çökmesi sonucu düşmeye başlamanız halinde emniyetinizi sağlar.

İp emniyetli ama tek başına bir anlam ifade etmiyor. Bir emniyet zincirinin halkası gibidir. Bu halkada attığınız düğüm, emniyet kemeriniz bağlantı ekipmanlarınız, karabin, giysi ve kaskınız gibi ekipmanlar da vardır. Bunlar bir bütün olarak ancak emniyetinizi sağlarlar.

İkinci dünya savaşından önce keten kenevir ipler kullanılıyordu ama savaş ile birlikte gelişen naylon sanayi iplerin daha emniyetli olmasını sağladı. Böylece düşme anında uzayan ve hasarı en aza indiren ipler ki bunlara dinamik ipler denir, kullanılmaya başlandı. Ama dinamik bir ipi düz ip tırmanışı, inişi veya çekerek kurtarma işinde kullanamazsınız çünkü çektikçe çapı ve boyu değişir. kontrolü zorlaşır bu işlerde kullanılacak olan 12 mm statik iptir. O halde tırmanışta kullanılacak olan 10-10.5 veya 11 mm dinamik iplerdir. Yardımcı ipler ise 8 mm statik iptir.

İplerin farklı renklerde olması çalışma sırasında iplerin daha iyi tanımlanmasını sağladığı için kargaşayı azaltır.

Islak ipler %30 güç kaybederler bunun için ıslak ortam ipleri kullanılmalıdır. Bu iplerin üst katmanlarında silikon veya teflon mevcuttur bu da sürtünmeyi azaltır.

**

Dağcılık iplerinden beklenen, düşme durumunda dağcının emniyetini sağlamaktır
Düşme esnasında yükseklik kadar bir enerji (potansiyel) oluşur eğer ip bir yay gibi bu enerjiyi abzorbe edemez ise dağcı üzerinde kötü etkileri oluşur.

Dağcılıkta kullanılan ipler yüzlerce hatta binlerce lifin burgular şeklinde birbirine sarılması
şeklinde yapılırlar. Bu özellik düşüş esnasında oluşabilecek sert tepkiyi yumuşatır.

İpin 2 temel görevi vardır. Tırmanıcının aşağıya düşmesini önlemek, düşüş hasarını en aza indirmek.

DÜŞME FAKTÖRÜ: düşülen mesafe/açık ip uzunluğu (bu maksimum 2 dir). Ara bir yumuşatıcı etki örneğin düğüm veya sürtünme gibi, yok ise bu 2 dir


ETKİ KUVVETİ düşme esnasında ipin esnemesi, kayalara sürtmesi düğümlerin sıkışması, :gibi kuvveti azaltıcı etkilerden sonra ip üzerinde etkili olan son kuvvettir. İp sapan lastiği gibi olmadığı için enerjinin tamamı giderilemediği için bu kuvveti bir noktadan almak durumunda. bu noktalar

düşen dağcı
ara emniyetler
ipin diğer ucunun bağlı olduğu nokta


[img]
Bu açıklamalardan da anlaşılacağı gibi etki kuvvetinin değerinin düşük olması (IMPACT FORCE)

göz önüne alınmalı ama asıl önemli olan konu emniyet noktalarının ne sıklıkta ve hangi şekillerde olması gerektiğidir. Düşme faktörü 1 den küçük olmalıdır.

ÖRGÜ HALATLAR Birçok lifler sarılarak üç sarım elde edilir bu sarımlar da örülerek ipi meydana getirir. Dinamik bir özelliği yoktur ( istenen elastikiyeti sağlayamaz). Dağcılıkta pek kullanılmaz.

MANTOLU İPLER Çekirdek ip ve onu koruyan bir manto olmak üzere iki katmandan oluşur Dinamik olan bu iplerin ana malzemesi naylondur. Naylonun bu denli faydalarına rağmen zayıf tarafları da çoktur. Sıcak, güneş ışığı (Uv), asitler gibi dış etkenlere açıktır. Doğrudan güneş ışığı altında bırakılmış ipin bir kaç hafta içinde özelliklerini kaybetmeye başlayacağı için kullanılmaması tavsiye edilir. Diğer zararlı bir madde ise kum tanesidir. Kum tanesi eğer mantoyu aşıp içeri girerse ipin yıkanması bile onu dışarı çıkartmaz ve bulunduğu yerde ip kullanıldıkta bir bıçak gibi lifleri kesmeye başlar.

İp çapları 7 ile 11 mm arasında değişir. Statik ağırlık çekerleri 1400 ile 2500 arasındadır. Standart 50 m lik rulolar halinde bulunur. Alpinizm de kullanılan çift ipler, emniyet ipleri, yarım ip ikiz ip gibi çeşitleri de mevcuttur.

İpler test edilirler. Bunlardan en belirgini Tek İpler için Düşüş Testi dir

80 kg ağırlık

2.8 m açık ip var

5 m den düşüyor

en az 5 düşüş kopmadan yapılırsa

TEST BAŞARILI SAYILIR

Diğer bir deyimle kullanmakta olduğunuz ip eğer sizden 5 kez şok yemiş ise beklenen faydayı vermesi ihtimali zayıf demektir. O halde DÜŞME FAKTÖRÜ 1 DEN YÜKSEK OLAN BİR DÜŞÜŞTEN SONRA İPİ BİR DAHA KULLANMAYIN



İP seçim ve kullanımları: Genelde amatör dağcılık çalışmalarında kullanım kolaylığı olarak tek ipler kullanılır. Kar buz tırmanışlarında DRY (kuru-suyu zor emen) ipler tavsiye edilir ama bunlarında mantosu su geçirmezlik sağlayacak şekilde yapıldığı için az sürtünmeli yani daha kaygandır.

Mantonun yapısına göre; sıkı dokunmuş ipler kolay kolay aşınmaz ama düğüm atmak zordur. Bunun tam aksi gevşek manto dokusuna sahip ipler esnek oldukları için kolay düğüm atılır, ip rahat kontrol edilir ama aşınması fazla olur. Genelde ağırlık ve kullanım göz önüne alındığında 10.5 mm ipler daha yaygın kullanılmaktadır.

genel anlamda

her gün kullanılan ipi 1 yılda

Hafta sonları kullanılan ipleri 2 yılda

zaman zaman kullanılan ipleri 4 yılda

hiç kullanılmayan ipleri 4 yılda (son kullanım tarihi gibi)

5 şok yemiş ipler hemen

kullanım dışı bırakınız.

İplerin yıkandıktan sonra tamamen kuru ve düğümsüz olduğundan emin olun, sıkı sarmayın serin kuru ve güneşsiz bir yerde muhafaza edin. Bunları sararken genelde iki yöntem kullanılır. Birinci amaç kolay ve çapariz vermeden açılabilmesidir. ikincil amaç fazla kırılma ve burulmalar olmadan taşımak veya muhafaza etmektir.

Dağcı halkası tipinde sarış


İPLER GÜVENLİĞİNİZ İÇİN ÇOK ÖNEMLİDİR. ÖDÜNÇ VERMEYİNİZ VE GEÇMİŞİNİ BİLMEDİĞİNİZ İPLERİ KULLANMAYINIZ.

İPİN BİR SECERESİNİ TUTMAKTA YARAR VARDIR.